Broeders

Volgens de heilige boeken van joden, christenen en moslims is Abraham de letterlijke aartsvader van Joden en Arabieren en de spirituele aartsvader van joden, christenen en moslims. Door de eeuwen heen, tot op de dag van vandaag, is het nooit een gezellige familie geweest. Broedermoord was en is eerder regel dan uitzondering. Momenteel trekken Joden (de staat Israël) en christenen (het 'westen') gezamenlijk op tegen de Arabieren (Palestijnen/Al Qaida). De Joden weten uit bittere ervaring dat die samenwerking niet altijd voor de hand heeft gelegen. In het westen worden Karel Martel en Jan Sobieski nog steeds als helden gezien die resp. in 713 (Poitiers) en 1683 (Wenen) de Arabieren/moslims wisten tegen te houden. Tussendoor was er tijdens de Kruistochten al heel wat afgevochten.

De laatste tijd spitst de strijd zich weer toe tussen de nakomelingen van twee zonen van Abraham: Izaäk en Ismaël. Daarbij gaat het om de vraag wie het (meeste?) recht heeft te wonen op een stuk grond tussen - ruwweg - de Middellandse zee en de Jordaan. Laten we eerst even vaststellen dat, volgens die heilige boeken, Abraham in dat gebied gewoon een immigrant was. Hij kwam immers uit Ur, een plaats die in Mesopotamië gesitueerd wordt. Volgens de Bijbelse tijdlijn was dat in ongeveer 2000 v. Chr. Ik neem aan dat er toen al mensen woonden, maar die komen in het stuk verder niet voor.

Door hongersnood gedreven vertrekt de familie van Izaäk naar Egypte, waar broer Jozef voor voldoende eten heeft gezorgd. In 400 jaar tijd groeien zij daar uit tot het volk Israël. Daarna keren zij onder leiding van eerst Mozes en daarna Jozua terug naar het land dat God hen beloofd had. Helaas heeft God over het hoofd gezien dat er al mensen woonden. Het land moest dus veroverd worden. Volgens moderne inzichten werd er in opdracht van God regelrechte genocide gepleegd op de Kanaänieten.

In twee grote golven komt de diaspora tot stand, de verspreiding van de Joden over de wereld, eerst na de vernietiging van de eerste tempel door de Assyriërs (rond 580 v. Chr.), vervolgens door het neerslaan van de Joodse opstand door de Romeinen (135 na Chr.)

In de 19e eeuw ontstaat het zionisme, de wens van veel Joden terug te keren naar het Beloofde Land. De wijze waarop zij door veel christenen behandeld, vaak gewoon uitgemoord werden, zal daar ongetwijfeld mede debet aan zijn geweest. Veel Joden gaan terug, maar de grootste toevloed ontstaat als gevolg van de door Nazi-Duitsland uitgedachte 'Endlösing der Judenfrage'. Nog steeds was er één probleem: ook na de tweede diaspora bleef het land niet leeg achter.

Dat beknopte 'historische' overzicht speelt me vaak door de gedachten als het Israëlisch-Palestijnse conflict weer nadrukkelijk in beeld is. Ik geloof niet in een God die grondgebieden toewijst aan een volk. Historisch gezien is het zeer twijfelachtig of er ooit iemand als Abraham heeft bestaan: heilige boeken zijn niet noodzakelijkerwijs de meest betrouwbare bronnen.

De vraag blijft: wie heeft het recht te wonen tussen Middellandse Zee en Jordaan? Wie verleent dat recht? Wie geeft en/of heeft de bevoegdheid anderen dat recht te ontzeggen en op welke gronden? Hoeveel doden moet het nog kosten dat recht te krijgen of te ontzeggen? En voor alle duidelijkheid: die vragen stel ik aan Joden, joden, Arabieren, moslims, het 'westen', christenen en ongelovigen.